a) Mở bài
Giới thiệu về tác giả Hữu Thỉnh: Hữu Thỉnh (1942) là một nhà thơ viết nhiều về con người và cuộc sống thiên nhiên.
Giới thiệu bài thơ Sang thu: Sang thu (1977) là một bài thơ xuất sắc của Hữu Thỉnh viết về mùa thu, thể hiện một bức tranh thu trong sáng, đáng yêu ở vùng nông thôn đồng bằng Bắc Bộ.
Dẫn dắt vấn đề và trích dẫn khổ thơ đầu bài Sang thu: Khổ thơ đầu bài thơ đã để lại cho người đọc những cảm nhận sâu sắc về những biến đổi tinh vi của đất trời và lòng người trong thời khắc giao mùa.
b) Thân bài: Phân tích khổ đầu bài Sang thu
* Luận điểm 1: Thiên nhiên sang thu được cảm nhận từ những gì vô hình.
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ"
“bỗng”: gây sự ngạc nhiên, bất ngờ → để đánh động mọi giác quan để cảm nhận ra sự chuyển mình của thiên nhiên, đất, trời
“Hương ổi”: là làn hương thơm đặc trưng của mùa thu miền Bắc được cảm nhận từ mùi ổi chín rộ.
Động từ “phả”: có nghĩa mùi hương ổi tỏa ra và trộn lẫn hương thơm nồng quyến rũ, hòa vào trong gió heo may, lan tỏa khắp không gian.
"Sương chùng chình": những hạt sương nhỏ li ti giăng mắc, đang “cố ý” chậm lại thong thả, nhẹ nhàng, sự chuyển động chầm chậm của những hạt sương sớm mai cũng như đang có tâm hồn
→ Hình ảnh sương chùng chình qua ngõ cùng với hương ổi phả vào trong gió se là những cảm nhận bằng những giác quan gợi lên hình ảnh mùa thu ở thôn quê êm ả và thanh bình.
* Luận điểm 2: Cảm nhận ban đầu của nhà thơ về cảnh sang thu.
Tất cả các từ: “bỗng, phả, hình như” bằng cách cảm nhận bằng các giác quan và lý trí đã bộc lộ rõ được tâm trạng ngỡ ngàng, cảm xúc bâng khuâng trước những phát hiện thú vị báo thu về:
"Hình như thu đã về"
Bằng cảm giác lý trí "Hình như": có một chút nghi hoặc một chút bâng khuâng không thật rõ ràng.
→ Đúng là một trạng thái cảm xúc của thiên nhiên trong thời điểm giao mùa. Thu đến nhẹ nhàng quá, mơ hồ quá. Câu hỏi như là một lời thông báo nhẹ nhàng đến cho mọi người rằng thu đã đến với tất cả chúng ta.
→ Tác giả cảm nhận bằng tất cả các giác quan về tín hiệu mùa thu về cả bằng không gian và các giác quan, sự rung cảm tinh tế.
→ Bằng tất cả các giác quan: khứu giác, xúc giác và thị giác, nhà thơ cảm nhận những tín hiệu đặc trưng của mùa thu đều hiện diện (“hương ổi”, “gió se” và “sương”).
* Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật của khổ thơ
Khả năng quan sát tinh tế
Ngòi bút miêu tả với những nét vẽ gợi tả độc đáo
Thủ pháp nhân hoá
c) Kết bài
Khái quát giá trị nội dung, nghệ thuật của khổ thơ đầu Sang thu.
Cảm nhận của em về khổ thơ.
