1.MỞ BÀi
Giới thiệu tác giả:Thanh Hải tên khai sinh là Phạm Bá Ngoãn, quê ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Ông là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng miền Nam ngay từ buổi đẩu.
Giới thiệu tác phẩm: "Mùa xuân nho nhỏ" được viết vào tháng 11 năm 1980, không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời, thể hiện tình yêu cuộc sống, yêu đất nước thiết tha và những ước nguyện của nhà thơ.
Giới thiệu đoạn trích: Đoạn thơ đã cho đã
tái hiện thành công không khí của một mùa xuân mới trên đất nước ta trong những ngày đầu hòa bình lập lại và khát vọng cống hiến rất chân thành, mãnh liệt của nhà thơ.
2.THÂN BÀI
Ba khổ thơ đã cho nằm ở giữa bài, sau những cảm xúc của nhà thơ trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời xứ Huế. Nếu sáu câu đầu của bài là mùa xuân của đất trời thì ở đoạn sau là mùa xuân của đất nước, của dân tộc, của lòng người.
a) Không khí xuân tràn ngập khắp mọi nẻo đất nước.
"Mùa xuân người cầm súng
Tất cả như xôn xao"
Hai câu đầu khổ gợi liên tưởng đến những người chiến sĩ, hình ảnh người cầm súng ra trận với cành lá ngụy trang. "Lộc dắt đầy quanh lưng"gợi màu xanh của sức sống mới đang căng tràn niềm hy vọng tươi sáng trong lòng người và trong sức trẻ.
Hai câu tiếp là hình ảnh của những người nông dân đang chăm chỉ cần cù, chịu khó để ươm mầm cho sự sống trên những cánh đồng quê hương. Một màu xanh non mơn mởn trải dài mênh mông trên mọi miền quê của Tổ Quốc Việt Nam
=> Qua bài thơ tác giả cũng bộc lộ tình yêu mến, tự hào về những con người Việt Nam đã góp phần quan trọng làm nên diện mạo của đất nước: người lao động và người chiến sĩ. Vừa "vững tay cày'' – tăng gia sản xuất, phát triển kinh tế, vừa "chắc tay súng"- bảo vệ nền độc lập mới giành được.
– Điệp từ "tất cả"cùng với các từ láy tượng hình, tượng thanh đã tái hiện lên được không khí hối hả, vội vàng, khẩn trương, không ngừng nghỉ của mỗi con người trên khắp đất nước. Cái náo nức, hồ hởi, sự hăm hở như căng tràn trong lòng mọi con người. "Tất cả như hối hả/Tất cả như xôn xao"
b) Cảm nhận của nhà thơ về đất nước
= > Đất nước đã được tác giả nhân hóa như một bà mẹ "vất vả và gian lao"- trong câu thơ như chứa đựng những gian khổ, nhọc nhằn, đau thương của dân tộc ta qua hàng ngàn năm lịch sử dựng nước, giữ nước
=> Qua bài thơ tác giả đã bộc lộ niềm tin tưởng và tự hào về tương lai tươi sáng, niềm tự hào bất diệt của đất nước qua hình ảnh so sánh “Đất nước như vì sao/ Cứ đi lên phía trước. Chứ cứ" thật hay, thể hiện được những bước đi vững chắc, hiên ngang kiên cường bất khuất của dân tộc.
– Hình ảnh "đất nước" được nhắc lại hai lần đã thể hiện sự xúc động, tự hào và tình yêu đất nước của nhà thơ.
Những ước nguyện tha thiết, chân thành của tác giả được thể hiện qua điệp từ "ta làm", cụm từ "ta nhập"và biện phép liệt kê hóa làm con chim nhỏ bé để cất tiếng hót cho đời, làm một cành hoa nhỏ xinh giữa vườn hoa xuân rực rỡ, những sắc đẹp vô tư đó đã đem dâng hương sắc cho đời, làm "một nốt trầm" đóng góp vào bản hòa ca của đất nước, của cuộc đời chung. Những hình ảnh đó thật sống động,tự nhiên, giản dị mà đẹp chân thành
Đó không những là ước muốn giản dị và khiêm nhường mà nó còn chứa đựng một lẽ sống lớn: sống có ích và cống hiến cho đời là một lẽ tự nhiên.
– Điệp từ "ta" gợi cho tất cả mọi người chúng ta một thông điệp ý nghĩa, hãy cùng nhau làm một con chim hót, một cành hoa, một nốt trầm nhỏ bé để cất lên bản tình ca chung của cuộc đời.
d) Nghệ thuật
Thể thơ mang đậm chất điệu dân ca, âm hưởng trong sáng, nhẹ nhàng, tha thiết, như cách gieo vần của điệu thơ như điệu của tâm hồn, xen lẫn dòng cảm xúc.
Hình ảnh giản dị tự nhiên, lại giàu ý nghĩa biểu tượng ("cành hoa", "con chim", nốt trầm").
Cấu tứ bài thơ chặt chẽ, chủ yếu dựa trên sự phát triển của hình tượng mùa xuân: từ mùa xuân đất trời -> đất nước -> con người.
Giọng thơ rất giàu cảm xúc trong đoạn thơ đầu tác giả vui, say sưa với vẻ đẹp của mùa xuân, thiên nhiên, rồi phấn chấn, nhộn nhịp, hối hả trước khí thế lao động của con người, đất nước, cuối cùng là trầm lắng, hơi trang nghiêm mà thiết tha bộc bạch tâm niệm.
KẾT BÀI
Đoạn thơ nói riêng và bài thơ nói chung đã cho ta thấy vẻ đẹp của hồn thơ Thanh Hải tha thiết yêu đời, yêu cuộc sống.
