Giáo án Stem Lịch Sử lớp 6 chủ đề: CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI (tích hợp từ bài 4, 5,6)
Thời lượng chủ đề: 3 tiết
A. Mục tiêu chủ đề
- Kiến thức: học sinh nắm được sau khi xã hội nguyên thủy tan rã, xã hội có giai cấp xuất hiện với sự ra đời của các quốc gia cổ đại phương Đông và phương Tây: thời gian, địa điểm, đời sống kinh tế, tổ chức xã hội, các thành tựu văn hóa để lại đến ngày nay
- Tư tưởng: biết yêu quý các thành tựu trong quá khứ của con người, biết gìn giữ các thành tựu văn hóa, phát huy các giá trị văn hóa người xưa đã tạo dựng
- Kĩ năng: sử dụng kênh hình quan sát, miêu tả, so sánh, nhận xét, kĩ năng hợp tác làm việc nhóm
- GD môi trường:
➢ Sự tác động của con người vào tự nhiên, vai trò của điều kiện tự nhiên với sự hình thành của một quốc gia, đời sống kinh tế và hình thái nhà nước
➢ Hình thành ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ các thành tựu văn hóa kiến trúc, nghệ thuật, kể cả các thành tựu văn hóa phi vật thể: lịch, chữ viết, toán...
- Giáo dục di sản: tìm hiểu các di sản vật thể và phi vật thể, bảo vệ các thành tựu văn hóa còn thừa hưởng của nhân loại
B. Thiết bị và tài liệu cần cho giảng dạy
- Kênh hình, lược đồ các quốc gia cổ đại phương Đông và phương Tây, tranh ảnh các kiến trúc nghệ thuật văn hóa như Kim tự tháp, đền Páctênông, ....
C. Xây dựng bảng mô tả các mức độ nhận thức và định hướng năng lực hình thành theo chủ đề
Nội dung
Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp
Vận dụng cao
Các quốc gia cổ đại
- Tên các quốc gia cổ đại, thời gian xuất hiện, nền tảng kinh tế, những giai cấp trong xã hội, thể chế chính trị (tổ chức nhà nước)
- Các thành tựu văn hóa cổ đại của phương Đông và phương Tây (chữ viết, thiên văn, lịch, khoa học, kiến trúc, điêu khắc..)
- Giải thích vì sao các quốc gia cổ đại phương đông xuất hiện sớm và ở lưu vực các dòng sông lớn, các quốc gia cổ đại phương Tây xuất hiện muộn và ở bán đảo Ban Căng và bán đảo Italia
- Giải thích vì sao ngành kinh tế chính của các quốc gia phương Đông là nông nghiệp trồng lúa nước, các quốc gia cổ đại phương Tây là ngoại thương và thủ công nghiệp
- Giải thích vì sao nói thần phận nô tì ở hương Đông và nô lệ ở phương Tây bị xem là con vật, là công cụ biết nói
- Giải thích vì sao nhà nước cổ đại phương Đông là nhà nước quân chủ chuyên chế cổ đại, nhà nước cổ đại phương Tây là nhà nước dân chủ chủ chủ nô
- Giải thích được vì sao xã hội cổ đại phương Tây là xã hội chiếm hữu nô lệ
Xác định vị trí các quốc gia cổ đại trên trên lược đồ
Rút ra ý nghĩa của các thành tự văn hóa cổ đại phương Đông, các thành tựu khoa học tự nhiên của các quốc gia cổ đại phương Tây
So sánh các quốc gia cổ đại phương Đông và phương Tây (về thời gian, nền tảng kinh tế, giai cấp, nhà nước, các thành tựu văn hóa…)
Liên hệ các thành tựu văn hóa ngày nay con người còn sử dụng và cần gìn giữ
Sưu tầm, viết cảm nhận về các thành tựu văn hóa cổ đại
Liên hệ vị trí của quốc gia cổ đại ở Việt Nam , liên hệ vị trí vùng đất BRVT thời cổ đại
- Giải thích vì sao người Ai Cập giỏi về hình học, y học, người Lưỡng Hà giỏi về số học
I. Định hướng năng lực hình thành trong chủ đề :
- Năng lực chung: sử dụng ngôn ngữ, giải quyết vấn đề, sáng tạo, hợp tác với người khác, sử dụng công nghệ thông tin ….
- Năng lực chuyên biệt lịch sử: mô tả, tái tạo kiến thức, tìm và giải thích mối quan hệ giữa các sự kiện (quan hệ của thời gian xuất hiện và nơi hình thành các quốc gia cổ đại), làm việc với lược đồ ( xác định vị trí các quốc gia cổ đại, tìm mối liên hệ của vị trí hình thành và các điều kiện tự nhiên), nhận xét, đánh giá (kĩ năng nhận thức vấn đề khác biệt trong giai cấp tầng lớp của xã hội cổ đại, nhận xét về ý nghĩa, vai trò các thành tựu văn hóa) tìm và phân tích dữ liệu lịch sử, tranh ảnh, phát triển khả năng tìm tòi các kiến thức thực tiễn (liên hệ các thành tự văn hóa hiện nay còn sử dụng và bảo tồn), phát biểu chính kiến (viết cảm nhận về các thành tựu văn hóa cổ đại),vận dụng thực tiễn : dùng kiến thức các quốc gia cổ đại để giải thích các quốc gia cổ đại ở Đông Nam Á
II. Xây dựng hệ thống câu hỏi và bài tập
1. Câu hỏi nhận biết
Trắc nghiệm: khoanh tròn chỉ 1 chữ cái in hoa trước ý trả lời đúng
Câu 1. Các quốc gia cổ đại phương Đông gồm:
A. Ấn Độ,Trung Quốc, Lưỡng Hà, Ai Cập
B. Hi Lạp, Trung Quốc, Lưỡng Hà, Ai Cập
C. Ai Cập, Hi Lạp, Trung Quốc, Lưỡng Hà
D. Rôma, Trung Quốc, Lưỡng Hà, Ai Cập
Câu 2. Các quốc gia cổ đại phương Tây gồm:
A. Ấn Độ,Trung Quốc B. Hi lạp, Rôma
C. Ai Cập, Hi Lạp D. Lưỡng Hà, Rôma
Câu 3. Kim Tự Tháp Kê ốp là thành tựu về kiến trúc của quốc gia cổ đại nào?
A. Ai Cập B. Trung Quốc C. Ấn Độ D. Lưỡng Hà
Câu 4. Đấu trường Colide là thành tựu văn hóa của quốc gia cổ đại
A. Hi Lạp B. Lưỡng Hà C. Rô ma D. Ai Cập
Câu 5. Tượng thần Vệ nữ là thành tựu văn hóa của quốc gia cổ đại nào?
A. Hi Lạp B. Lưỡng Hà C. Rô ma D. Ai Cập
Câu 6. Trường ca sử thi Ramayanna là thành tựu văn hóa của quốc gia cổ đại
A. Hi Lạp B. Lưỡng Hà C. Rô ma D. Ai Cập
Câu 7: Người Trung Quốc cổ đại viết chữ tượng hình trên chất liệu nào?
A. Thẻ tre, mai rùa B. Đất sét C. Giấy papirut D. Vải lụa
Câu 8: Người Lưỡng Hà cổ đại viết chữ tượng hình trên chất liệu nào?
A. Thẻ tre, mai rùa B. Đất sét C. Giấy papirut D. Vải lụa
Câu 9: Người Ai Cập cổ đại viết chữ tượng hình trên chất liệu nào?
A. Thẻ tre, mai rùa B. Đất sét C. Giấy papirut D. Vải lụa
Câu 10. Các quốc gia cổ đại phương Đông hình thành ở:
A. các bán đảo lớn có hải cảng thuận lợi
B. lưu vực các dòng sông lớn của thế giới
C. các khu rừng rậm nhiệt đới D. các vùng đất ven biển
Câu 11. Các quốc gia cổ đại phương Tây hình thành ở:
A. các bán đảo lớn như bán đảo Iberia và Iceland
B. các bán đảo lớn có hải cảng thuận lợi như bán đảo Ban Căng và bán đảo Italia
C. lưu vực các dòng sông lớn của thế giới: sông Nin, sông Hoàng Hà,Trường Giang
D. các khu rừng rậm nhiệt đới , các vùng đất ven biển
Câu 12. Vườn treo Babilon là thành tựu văn hóa của quốc gia cổ đại nào?
A. Ấn Độ B. Trung Quốc C. Ai Cập D. Lưỡng Hà
Câu 13: Các quốc gia cổ đại phương Đông xuất hiện từ thời gian nào?
A. Khoảng cuối thiên niên kỉ IV đầu thiên niên kỉ thứ III
B. Khoảng cuối thế kỉ IV đầu thế kỉ thứ III T.CN
C. Khoảng cuối thiên niên kỉ IV T.CN đầu thiên niên kỉ thứ III T.CN
D. Khoảng đầu thiên niên kỉ I T.CN
Câu 14: Các quốc gia cổ đại phương Tây xuất hiện từ thời gian nào?
A. Khoảng cuối thiên niên kỉ IV đầu thiên niên kỉ thứ III T.CN
B. Khoảng cuối thiên niên kỉ IV đầu thiên niên kỉ thứ III
C. Khoảng cuối thế kỉ IV đầu thế kỉ thứ III T.CN
D. Khoảng đầu thiên niên kỉ I T.CN
Câu 15. Xã hội cổ đại phương Đông có các tầng lớp nào?
A. Quý tộc, chủ nô, nô tì B. Quý tộc, nông dân công xã , nô tì
C. Chủ nô, nô lệ, dân tự do C. Chủ nô, nông dân tư do, nô tì
Câu 16. Xã hội cổ đại phương Tây có các giai cấp chính nào?
A. Quý tộc, chủ nô, nô tì B. Quý tộc, nông dân công xã , nô tì
C. Chủ nô, nô lệ. D. Chủ nô, nông dân tự do, nô tì
Câu 17. Nhà nước cổ đại phương Đông là nhà nước
A. Chuyên chế phân quyền B. Dân chủ chủ nô
C. Quân chủ chuyên chế cổ đại D. Quân chủ lập hiến
Câu 18. Nhà nước cổ đại phương Tây là nhà nước
A. Chuyên chế phân quyền B. Dân chủ chủ nô
C. Quân chủ chuyên chế cổ đại D. Quân chủ lập hiến
Câu 19. Các vị vua của Ai Cập cổ đại được gọi là
A. Thiên tử B. Pharaon C. Đại vương D. Ensin
Tự luận
Câu 1:Trình bày sự ra đời của các quốc gia cổ đại phương Đông, phương Tây?
Câu 2: Trình bày các thành tựu văn hóa của các quốc gia cổ đại phương Đông
Câu 3: Trình bày các thành tựu văn hóa của các quốc gia cổ đại phương Tây
1. Câu hỏi thông hiểu
Trắc nghiệm: khoanh tròn chỉ 1 chữ cái in hoa trước ý trả lời đúng
Câu 20. Vì sao các quốc gia cổ đại phương Đông hình thành sớm?
A. Vì ra đời trên lưu vực các dòng sông lớn đất màu mỡ rất thuận lợi cho sản xuất
B. Vì công cụ kim loại ra đời từ sớm ở các quốc gia cổ đại phương Đông
C. Vì ra đời trên các bán đảo ít đồng bằng, đất đai khô cứng ít thuận lợi cho nông nghiệp
D. Vì con người cổ đại phương Đông sớm biết làm ra lửa, sử dụng lửa
Câu 21. Vì sao các quốc gia cổ đại phương Tây hình thành muộn?
A. Vì công cụ kim loại ra đời từ sớm ở các quốc gia cổ đại phương Tây
B. Vì ra đời trên các bán đảo ít đồng bằng, đất đai khô cứng ít thuận lợi cho nông nghiệp
C. Vì ra đời trên lưu vực các dòng sông lớn đất màu mỡ rất thuận lợi cho sản xuất
D. Vì con người cổ đại phương Tây sớm biết làm ra lửa, sử dụng lửa
Câu 22. Vì sao người Ai Cập cổ đại sớm giỏi về hình học?
A. Do nhu cầu xây dựng các kim tự tháp D. Do họ có tục ướp xác sau khi chết
B. Do người Ai Cập thường xuyên di chuyển vị trí của các cung điện
C. Do nhu cầu đo đạc lại ruộng đất hàng năm do phù sa sông Nil bồi đắp
Câu 23. Vì sao người Ai Cập cổ đại sớm giỏi về y học?
A. Do nhu cầu xây dựng các kim tự tháp D. Do họ có tục ướp xác sau khi chết
B. Do người Ai Cập thường xuyên di chuyển vị trí của các cung điện
C. Do nhu cầu đo đạc lại ruộng đất hàng năm do phù sa sông Nil bồi đắp
* Tự luận
Câu 4: Giải thích vì sao trong xã hội cổ đại phương Đông nô lệ bị xem là con vật và nhà nước cổ đại Phương Đông là nhà nước chuyên chế cổ đại?
Câu 5: Giải thích vì sao trong xã hội cổ đại phương Tây nô lệ bị xem là công cụ biết nói? Vì sao nói xã hội cổ đại phương Tây là xã hội chiếm hữu nô lệ
2. Câu hỏi vận dụng
Trắc nghiệm:: khoanh tròn chỉ 1 chữ cái in hoa trước ý trả lời đúng
Câu 24. Ý nghĩa các thành tựu khoa học tự nhiên của Hi lạp, Rôma:
A. giúp người cổ đại xây dựng đền tháp
B. đặt nền móng cho khoa học tự nhiên phát triển sau này
C. giúp người cổ đại tính toán, đo đạc tính được chu vi của Trái Đất
D. giúp người Hi Lạp, Rô ma, vẽ được bản đồ thế giới
Câu 25. Ý nghĩa của các thành tựu văn hóa cổ đại là gì?
A. Thể hiện sự lao động sáng tạo to lớn của người xưa
B. Thể hiện những mơ ước chinh phục tự nhiên của con người
C. Đánh dấu xã hội nguyên thủy tan rã cả phương Đông và phương Tây
D. Thể hiện những quan điểm về tự nhiên và xã hội của người cổ đại
* Tự luận
Câu 6: So sánh các quốc gia cổ đại phương Đông và phương Tây dựa trên các tiêu chí sau
Tiêu chí Các quốc gia cổ đại phương Đông
Các quốc gia cổ đại phương Tây
Thời gian Tên các quốc gia
Nơi hình thành
Ngành kinh tế chính
Các tầng lớp trong xã hội
Tổ chức nhà nước
Câu 7: So sánh văn hóa các quốc gia cổ đại phương Đông và phương Tây dựa trên các tiêu chí sau
Tiêu chí Các quốc gia cổ đại phương Đông Các quốc gia cổ đại phương Tây
Lịch Chữ viết Thiên văn Khoa học Kiến trúc, điều khắc
III. Gợi ý trình tự tổ chức dạy học
Mức độ
KT, KN PP, KT dạy học
HTDH Nhận biết
- Sự ra đời của các quốc gia cổ đại phương Đông, phương Tây: thời gian, địa điểm, đời sống kinh tế, tổ chức xã hội ( các giai cấp và nhà nước)
- Các thành tựu văn hóa mà các quốc gia cổ đại phương Đông và phương Tây
ĐDTQ, PPTBM (miêu tả, vấn đáp), dạy học theo sơ đồ tư duy Cả lớp, cá nhân Thông hiểu
- Nguyên nhân các quốc gia cổ đại phương Đông hình thành sớm còn phương Tây thì muộn
- Nguyên nhân người Ai Cập giỏi về hình học và y học, người Lưỡng Hà giỏi về số học
- Lí do nói nhà nước cổ đại phương Đông là nhà nước chuyên chế, cổ đại phương Tây là nhà nước dân chủ chủ nô
- Lí do gọi xã hội cổ đại phương Tây được coi là xã hội chiếm hữu nô lệ
- Lí do khiến nô tì, nô lệ bị xem là con vật, là công cụ biết nói PP dạy học hợp tác, ĐDTQ
Nhóm Vận dụng thấp
- Xác định vị trí các quốc gia cổ đại tên lược đồ câm,
- So sánh các quốc giai cổ đại phương Đông và phương Tây
- So sánh các thành tựu văn hóa của các quốc gia cổ đại phương Đông và phương Tây
Nêu vấn đề, thảo luận nhóm
- Cá nhân, nhóm
Vận dụng cao
- Rút ra ý nghĩa của các thành tựu văn hóa Hi Lạp, Rôma, văn hóa cổ đại
- Liên hệ các thành tự văn hóa còn gìn giữ, sử dụng đến ngày nay
- Viết cảm nhận về thành tựu văn hóa cổ đại
- Liên hệ quốc gia Việt Nam cổ đại, vị trí vùng đất BRVT thời kì cổ đại
Nêu vấn đề thảo luận nhóm dự án Cá nhân, nhóm
IV. Bài tập phát triển năng lực học sinh
Câu 8: Các thành tựu văn hóa cổ đại còn được thừa hưởng đến ngày nay. Trong các thành tựu đó em thích nhất thành tựu nào? Vì sao? Tìm các tranh ảnh, tư liệu về các thành tựu cổ đại mà các em hứng thú.
Câu 9. Liên hệ các quốc gia cổ đại ở Việt Nam xuất hiện ở đâu? Thời gian nào? Nền tảng kinh tế chính ? Liên hệ vùng đất BRVT thời kì cổ đại thuộc lãnh thổ quốc gia cổ đại nào?
D. Thiết kế bài dạy theo chủ đề (3 tiết)
Tiết 1 (6): Sự hình thành của các quốc gia cổ đại
Tiết 2 (7) Các tầng lớp trong xã hội và tổ chức nhà nước cổ đại
Tiết 3 (10) Thành tựu văn hóa cổ đại
